Dla 18+!
Dlaczego ten artykuł zatytułowałam "Dla 18+!"? Ano dlatego, że wraz z przekroczeniem tej magicznej granicy wieku stajemy się pełnoletni, wedle prawa, a według naszego przekonania także dorośli: możemy więcej, niektóre nasze poglądy ulegają zmianie, a podejście do zabawy, "bawienia się" gdzieś się chowa, a w to miejsce pojawiają się wstyd i wymówki, że "już nie przystoi", "nie wypada", "to jest dla małych dzieci" itp. Chociaż obserwując dzieci i młodzież, z którymi mi było dane współpracować do tej pory, to zdecydowanie w młodszym wieku wiele rzeczy dotyczących ogólnie zabawy już nie przystoi właśnie po przekroczeniu jakiegoś etapu szkolnego, np. przebieranie się w stroje karnawałowe w czwartej klasie szkoły podstawowej dla niektórych to już obciach ;) Na szczęście strój to jeden z elementów zabawy, oprócz niego jest jeszcze sama zabawa, do której podejście ewoluuje w nas wraz z naszym wiekiem czy otaczającym nas środowiskiem, i niestety w wielu przypadkach bardzo ubożeje, bo już nam nie pasuje biegać boso po trawie, tańczyć bez powodu czy kolorować kredkami. Drogi Dorosły, uważaj, to się kiedyś zmieni! Gdy w Twoim domu pojawią się dzieci ;)
 |
| źródło: https://demotywatory.pl/4702362/Dobry-ojciec |
A zabawa ma głęboką wartość w życiu każdego człowieka, bez względu na wiek. Na przestrzeni lat nie można zaobserwować społeczeństwa, które nie praktykowałoby zabawy, nie zależnie od jego poziomu rozwoju umysłowego - od prostych zabaw budujących relacje wspólnotowe w rodzinach i konkretnych grupach, skupiskach ludzkich, poprzez widowiskowe starożytne przedstawienia stawiające a raczej sadzające uczestników jedynie jako obserwatorów zabawy, którym rozrywka ma być dostarczana bez większego zaangażowania ich samych. To także zorganizowane średniowieczne turnieje rycerskie, po których powraca zainteresowanie otaczającym światem, życiem w grupie i co za tym idzie wspólną zabawą, aż po cywilizacyjny rozwój w wielu dziedzinach życia, który przyniósł ze sobą postęp techniczny, nowe możliwości, a jednocześnie kryzys w relacjach, począwszy od podstawowej jednostki społecznej jaką jest rodzina, poprzez zanikanie więzi sąsiedzkich i ogólnoludzkich.
Zabawa - co to?
Zabawa to dobrowolnie podjęta czynność lub działanie o charakterze autotelicznym (będącym celem samym w sobie), której towarzyszy radość i napięcie płynące z samego działania.
Zabawa umożliwia rozwój osobowy, psychofizyczny, najlepiej służy w grupie, wspólnocie, wychowując, dając możliwość doskonalenia swoich umiejętności. Dobra zabawa daje radość i pogodę ducha. Może opierać się na naszych zainteresowaniach. Jest potrzebna każdemu człowiekowi, niezależnie od jego wieku.
Aby zabawa była wychowawcza i rozwojowa wszyscy jej uczestnicy powinni być traktowani na równi, po bratersku, łącznie z prowadzącym, dzięki czemu można ją przeżywać wspólnie, aktywnie oraz twórczo. Czasami dobrej zabawy trzeba się nauczyć, przygotować do niej, zaangażować i włożyć pewien wysiłek. Zabawa stwarza wiele możliwości rozwoju człowieka, m.in. "jako indywidualności twórczej i wolnej, ale jednocześnie jako osoby świadomej i odpowiedzialnej, otwartej na obiektywną prawdę."
Co daje zabawa?
- przyjemność, radość i napięcie związane z daną czynnością,
- bezinteresowność,
- dobrowolność,
- odrębność od codzienności, odświętność,
- nowe wartości,
- odrębny świat fikcji (zabawowe miejsce i czas),
- rozwija fantazję,
- reguły,
- różnorodność form zależna od mody i upodobań,
- zaspokaja naturalną potrzebę organizmu, np. ruchu,
- kreatywność,
- odprężenie, usuwa napięcie.
Zabawa ma za zadanie dostarczać wrażeń, dawać odmianę i wytchnienie, jej celem nie jest odpoczynek, a w jakiś sposób odprężenie, oderwanie od codzienności, urozmaicenie, wewnętrzną równowagę - pracujący intelektualnie może ją osiągnąć dzięki rozrywkom fizycznym i na odwrót. Jeśli zabawa jest z przymusu to wyklucza zadowolenie, będzie to jedynie przykry obowiązek towarzyski lub służbowy. Najgłębszy sens zabawy to radość: fizjologiczna (zaspokojenie potrzeby ruchu), zmysłowa (spożywanie posiłków), związana z życiem społecznym (przebywanie z ludźmi, akceptacja, poczucie bycia kochanym i potrzebnym, samorealizacja) oraz płynąca z doznań estetycznych (potrzeba twórczości, odbioru wrażeń estetycznych). Z punktu widzenia wychowawczego zabawa zaspokaja potrzeby fizjologiczne (zmysłowe), przynależności, miłości i szacunku, estetyczne, poznawcze oraz samorealizacji.
Zabawa dzieci vs. zabawa dorosłych
Zarówno dzieci jak i dorośli mają podobne zabawy, wiadomo dostosowane do wieku i możliwości poszczególnych grup ale posiadające wspólne elementy. Jednak to dziecięca zabawa jest bardziej spontaniczna, swobodna, wypływająca z emocji i z dużym ich zaangażowaniem, bo zabawa dorosłych przeważnie musi być przygotowana (zakupy, nauka, planowanie), wpływa na to ich bardziej rozbudowana samoświadomość i kontrola oraz zmiana sposobu odbioru zabawy. Zmiany w dorosłej zabawie przynosi również dana kultura, w której żyją, rozwój społeczny, moda czy wzorce osobowe.
Zabawa u osób dorosłych zanika wraz z wiekiem lub przybiera inne formy aktywności, np.:
- zabawy ruchowe - tańce, ćwiczenia, gry zręcznościowe,
- z przyrządami - piłka, równoważnie, kamienie,
- zabawy pokazowe - turnieje, defilady, korowody, pokaz mody,
- dramatyczne - przedstawiania sytuacji prawdziwych bądź wymyślonych,
- walka - pojedynki, szermierka, turnieje,
- gry hazardowe - kości, karty, ruletka,
- intelektualne - gry planszowe, rebusy, zagadki, krzyżówki, dyskusje,
- zabawy w formie swobodnej ekspresji - śpiew, taniec, malarstwo, tkactwo, szydełkowanie, haftowanie, rzeźbiarstwo, uprawa ogrodu,
- komizm - dowcip, skecz, anegdota,
- percepcja sztuki - kino, teatr, koncerty, literatura piękna,
- hobby - stałe zainteresowanie jednym przedmiotem w formie zbieractwa, czytelnictwa, turystyki itp.
Z kolei u dzieci, wedle psychologii rozwojowej, można wyróżnić zabawy:
- tematyczne - dziecko ma do odegrania pewną rolę, stwarza na ten cel fikcyjny świat, w którym jest na czas zabawy, ale ma przy tym poczucie realności i potrafi wrócić do realiów; dziecko nadaje rzeczom różne znaczenie, naśladuje dorosłych, relacje i sytuacje, np. zabawa w lekarza, w szkołę,
- konstrukcyjne - układanie, lepienie, budowanie z różnych materiałów; przyjemność jest z samego działania jak i procesu tworzenia,
- ruchowe - zaangażowanie całego ciała, np. bieganie, skakanie, huśtanie,
- dydaktyczne - nauczanie i uczenie się dziecka, najczęściej ta forma jest organizowana przez dorosłych, np. zagadki, segregowanie obrazków,
- twórczość dziecięcą - plastyczna; w psychologii dopiero połączona z radością jest zabawą,
- odbiór sztuki - książki z ilustracjami, bajki, filmy, teatr lalki i aktora, piosenki i audycje,
- gry dziecięce - gry zręcznościowe, pseudohazardowe (kości, karty, domino),
- towarzyskie - podczas bali, dyskotek,
- intelektualne - szachy, rebusy, czytanie czasopism czy książek,
- komizm - żarty, skecze, karykatury.
"Zabawa to potrzeba małych i dużych. Jest przypisana człowiekowi, stanowiąc naturalne dopełnienie całokształtu jego istnienia i działalności. Czyni życie dorosłego bardziej interesujące, atrakcyjne, wzbogacając je o nowe wartości. Zabawa to forma świętowania, przeciwieństwo codzienności. Z jej bogatego, pełnego zróżnicowanych propozycji wachlarza każdy może wybrać dla siebie tą ulubioną, bliską jego naturze, wrażliwości i usposobieniu. Wszak nie wszystkich bawi i śmieszy to samo." ("Zabawki najstarsze", T. Lewińska)
 |
| źródło: https://demotywatory.pl/1989112/Zabawa-w-Dom |
Bibliografia:
- "Osoba i zabawa", J. Truskolaska, Wyd. KUL, Lublin 2007
Komentarze